Autor: 
Redakcja
Data: 
16 sierpnia, 2023

Polonia w 1945 r. czci pamięć brytyjskich lotników

W nocy z 13 na 14 sierpnia 1944 r. niemiecka obrona przeciwlotnicza zestrzeliła samolot Liberator - jeden z brytyjskich bombowców niosących pomoc (zrzuty z zaopatrzeniem) powstańczej Warszawie. Samolot rozbił się na terenie Parku Skaryszewskiego, przy Jeziorku Kamionkowskim. W katastrofie zginęło 6 lotników - cała załoga prócz strzelca pokładowego Henry'ego L. Leyne'a, który dostał się do niemieckiej niewoli. Odnalezione ciała lotników zostały pochowane w miejscu tragedii (wg różnych danych zrobili to żołnierze AK lub polscy robotnicy nadzorowani przez Niemców).

Gdzie w tej historii Polonia? Otóż w 1945 r. klub reaktywuje się pod patronatem Milicji Obywatelskiej (patronat ten trwał zaledwie kilka miesięcy i klub SAM z niego zrezygnował). Jako że stadion na Konwiktorskiej był zniszczony, Polonia otrzymuje boisko w Parku Skaryszewskim (dawny stadion AZS-u, obecnie stadion Drukarza Warszawa).

W maju 1945 r. w miejscu pochówku lotników powstaje mogiła. W sierpniu 1945 r. - na 1. rocznicę katastrofy - Milicyjny Klub Sportowy Polonia stawia na mogile krzyż. Informuje o tym oficjalnie prasa - notkę na ten temat zamieszcza "Życie Warszawy" z 1945-08-18 (co zrozumiałe, popełniając kilka błędów faktograficznych co do szczegółów katastrofy, które wówczas nie były jeszcze dokładnie ustalone). Tak - milicyjny (wówczas) klub stawia krzyż(!) upamiętniający Powstanie Warszawskie(!). Takie były realia pierwszych powojennych miesięcy - gdy wielu Polaków miało jeszcze (jak się szybko okazało całkowicie złudne) nadzieje na to, że może być normalnie…

Już w końcówce sierpnia pojawiają się w prasie informacje o planowanym reaktywowaniu SAMODZIELNEGO KS Polonia, który działać miał "na podstawie haseł jego założycieli: sport demokratyczny, dla zdrowia i urabiania charakterów" ("Życie Warszawy" 1945-08-25). Prace organizacyjne trwają 2-3 miesiące i kończą się rejestracją w listopadzie 1945 r. statutu KS Polonia przez Zarząd m.st. Warszawy i wpisaniu klubu do rejestru stowarzyszeń ("Przegląd Sportowy" 1945-11)

Chociaż oficjalnie dotychczasowy "mecenas" (milicja) popiera usamodzielnienie klubu ("stanowisko takie akceptował dotychczasowy opiekun drużyny płk. Konarzewski, deklarując pomoc w przyszłych pracach klubu" - ("Życie Warszawy" 1945-08-25), niezależną Polonię już wkrótce spotykają szykany za ten krok. Już w tymże listopadzie 1945 boisko w Parku Skaryszewskim zostaje Polonii odebrane i przekazane Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego ("Gazeta Ludowa" 1945-11-22). W tym samym miesiącu Polonia zostaje pozbawiona złudzień co do ew. powrotu na swoje przedwojenne boisko - uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy z 6.11.1945 stadion przy ul. Konwiktorskiej zostaje przekazany Zarządowi Głównemu Związku Walki Młodych "Zryw" ("Życie Warszawy" 1946-01-31). Kłody pod nogi próbuje rzucać także Warszawski Okręgowy Związek Piłki Nożnej - chce, aby Polonia (jako "nowy" klub) w 1946 r. występował na najniższym poziomie rozgrywek (w C klasie - ostatecznie, dzięki wsparciu KS Grochów i na wniosek tego klubu Polonia trafiła do A klasy).

Wspomniany płk. Józef Konarzewski szybko zapomniał o deklaracjach wspierania Polonii (a może - co też prawdopodobne - to Polonia nie chciała tego wsparcia) i zorganizował nowy Milicyjny Klub Sportowy, który przejął m.in. przydzieloną wcześniej Polonii przystań sportów wodnych na Wiśle. MKS działał do 1947 r., kiedy to klubem milicyjnym został Grochów. Dalsza historia jest już znana - na bazie Grochowa powstał silny milicyjny klub - Gwardia Warszawa.

Wracając do katastrofy Liberatora - w miejscu tragedii w 1988 r. premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher odsłoniła płytę pamięci poległych lotników. Pomnik znajduje się w tym miejscu do dziś.

Szczegółowe informacje nt. milicyjnego patronatu nad Polonią w 1945 r. w rozmowie Marcina Markowskiego z Robertem Gawkowskim w podcaście "Subiektywnie o Polonii":

autor: D.Anaszko

Udostępnij artykuł:
chevron-down linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram